Canalblog
Editer l'article Suivre ce blog Administration + Créer mon blog
Publicité
Afrawan
Afrawan
Publicité
30 mai 2014

D acu i tenniḍ 08

D acu i tenniḍ ?

Tamuɣli taminant gar Tutlayt akked Wallaɣ

I tikkelt-nniḍen, ad d-yessebgen udabu Azzayri war lethu-ines d temsalt n Tmaziɣt, Tamaziɣt i yettraǧu ugdud ad tuɣal d tutlayt tunsibt, ayen akk i weɛden deg usewjed akked lḥemlat n lbuṭ i gan ɣaf temsalt n Tmaziɣt, ass-a ttun-tt... Ala ! mačči kan ttun-tt, mektan-tt-id, d acu kan wten nneḥ ! Aya yessebgen-it-id uneɣlaf amezwaru, tikelt-a taneggarut deg APN, imi ɣur-s Tamaziɣt mačči d aɣilif n udabu, ɣur-s, netta tamurt yewwi-d kan ad d-tlethu deg wannar n tdamsa akked temguri ! Nekk ad asen-iniɣ, amek imala mi d aya kan i as-d-yeggran i Lezzayer ad tseggem, acuɣer ur rrin ara s wawal i tsuddut  OMC ɣef unekcum n tmurt ɣer rreḥba tagraɣlant n tunzut ?! Ayen i ǧǧan taluft ad teqqim azal n Ukuz neɣ Semmus n yiseggasen seld ad tekcem ɣur-s ?! akken daɣen ara as-d-rrnuɣ i umdan-a i yeqqaren dakken tamurt yewwi-d kan ad d-tedhu d temguri (Industrie), ma nemmuqal gar tusna akked tutlayt ! Neɣ ma nessabɛed tamuɣli tamsnimant (Phsychologique), ad neg tasleḍt gar Tutlayt akked Tiḥerci (asemres n wallaɣ), anwa i yellan deg-sen azal neɣ anwa i d amezwaru i ilan amḍiq amezwaru deg usnerni n wayeḍ ?

Akken ad nefru Tamuɣli-a ɣef wassaɣ i yellan gar Wallaɣ akked Tutlayt, ad nezwir, ad nebdu seg wayen akk i d-yettak wallaɣ i umdan s umata, llan aṭas n yisnimanen i yeqqaren dakken d allaɣ i ilan azal ameqqran, d netta i ilan tazrirt ɣef tutlayt, ɣur-sen :  allaɣ, d netta i d-igan i tikkelt tamezwarut ismawen akked wawalen i s wayes ara isemmi i tɣawsiwin, akken ad ten-yessemres deg taywalt, ttwalin dakken d allaɣ i d-iteddun i tikkelt tamezwarut d umdan seg tlalit-is, ih d netta i ilan tawuri tamezwarut ɣef tutlayt, maca ɣas akken tikti-a tessawaḍ ɣer kra n yigemmaḍ, maca ur nezmir ara ad negzem felll-as, ad tt-nefru deg wallaɣ-nneɣ d tikti i izedqen deg myal aswir, imi ma nerfed-itt d tikti i iseḥḥan, nnig-s ulac ! Amek i nezmer ad d-ner ɣef yiḥulfan i yettnalen amdan ticki yesla i kra n wawalen i yeggaren ɣer wul-is ccerh neɣ lfeqɛa ?! Amek i nezmer ad d-nessegzi, ula d iɣersiwen-nni ur ilin ara leɛqel akka am Babaɣayu i yettenṭaqen s kra nwawalen, ɣas akka ur ili ara allaɣ. akken yenna Dicart : “ula d imdanen-nni i ixussen deg leɛqel ɣas akka ur kmilen ara deg wallaɣen-nsen macca sawaḍen ad d-gen kra n tenfaliyin ɣas ur ḥsin ara d acu i d-ttmeslayen”. Amek i nezmer ad nettu azal i tla tutlayt ɣef wallaɣ n umdan ! Akken ad nefru tamsalt-a daɣen yewwi-d ad d-nekk seg tama n Tutlayt akked usizrer i tetteg ɣef wallaɣ, aṭas n yimesnimanen i d-yeqqaren dakken d tidett amdan i tikkelt tamezwarut iteddu-d yid-s wallaɣ seg tlalit-is maca d tutlayt i as-yettaken afud i unerni d usiwseɛ, amedya i d-fakan d agejdan ; amek i yezmer umdan ad yessemres ixef-is akken ad d-yaf uṭṭun 03 ma ur yessin ara 1+2 ! Akken daɣen i lan aṭas n yifukal i yessiǧhiden tikti-a, d tutlayt i iggen tazrirt ɣef wallaɣ, imi amdan i ireznen, i yellan tamusni aṭas d win i yesnen tutlayt akken i iwata ; ma nemmuqel ɣer yeswiren i d-yettɛedi umdan deg tudert-is ttasen-d cwiya cwiya, seg imal yettissin tiɣawsiwin i yettnerni deg tmusni. Akken ad yissin tiɣawsiwin, aya anamek-is yettissin uqbel tutlayt akken ad yessemres allaɣ-is, allaɣ n umdan mi ara ad d-ilal yettili d asebter aterrras, yettili d iɛiqqer, d tutlayt i d-ilemmed i as-yettaken tamusni akked ulday n wallaɣ. ɣer tagar-a newweḍ-d ɣer usfukel i bɣiɣ ad t-id-fkeɣ i winna akken i d-yeqqaren dakken tutlayin ur lint ara azal s dat n temguri ; annaɣ a ɛaǧaba lukan ulac tutlayt, amek ara tgeḍ tamusni ; aya seg yiwet n tama, war ma nezzi-d ɣer wazal i tela tutlayt tayemmat deg wazal akked twuri-s deg tudert n umdan ladɣa seg tama tanimant. Yenna G. Amrouche : “ttaruɣ s tutlayt Tafransist maca ticki i tettruɣ tettruɣ s teqbaylit”, awal-a, neɣ tanfalit-a i d-yenna umaru-a ameqran, tejmel-d akk azal n tutlayt deg uswir animan n umdan, mačči d ayen ara ad-dmeslayeɣ deg yiwen kan n umagrad, maca tikkelt i d-iteddun ad d-awiɣ ɣef wazal i tela tutlayt tayemat ɣef tudert tanimant n umdan imi aggdud azayri ur yufin ara ixef-is ass-a imi ur yessaweḍ ara ad yissin neɣ yettwaqḍeɛ fella-as ad yemmeslay neɣ ad yessenfali s tmeslayt-is tayemmat. Agdud azzayri d Tamaziɣt i d tutlayt-is tayemmat mačči d Taɛrab.     

 “nekk  ayen iyi-qerḥen nniɣ-t-id, i lebda ad geɣ tiɣri, i kečč ay agdud ma ad d-takkiḍ ”                                            X.Y

 

Publicité
Publicité
Commentaires
Publicité