Canalblog
Editer l'article Suivre ce blog Administration + Créer mon blog
Publicité
Afrawan
Afrawan
Publicité
7 février 2020

Tameslayt, Tutlayt, Asiwel

Tameslayt, Tutlayt, Asiwel

Deg wayen i d-nenna deg uferdisen yezrin, F. de Saussure yeɛreḍ ad d-yefk i tesnilest udem usnan, ɣaf waya yefka-as udem amezwaru d udem « urkid », wis sin d udem « amatu ».

Akken ara tt-naf tettwasbadud-d deg usegzawal n tesnilest tamatut (1973) s wudem-a : «  d tazrawt tussnant n tmeslayt n umdan » ; aya yessegzay-it-id Mass Taher Laboot[2], yenna : « Anect-a yessebgan-d tilist n yiswi-s : Tutlayin », ɣur-s tasnilest tutlayin war miḥyaf.

Ihi udem usnan amezwaru i umi yefka Saussure amḍiq amezwaru  d udem urkid. Iwakken ad yessiweḍ ad as-t-yefk i tesnilest, isaweḍ yessemgared gar kraḍet n tmiḍranin ; « Tameslayt, Tutlayt, Asiwel », iga tabadut akked tlisa i yal yiwet deg-sent. Ad ɛerḍeɣ ad tent-id-sbaduɣ s usenned ɣar tiktiwin n Saussure :

Tameslayt : « Tla aḥric anterras, tla aḥric anmetti» ; d tazmert i ila umdan i taywalt s yiferdisen n unagraw n yizmulen s usemres n taɣect.

Tutlayt : « D anagraw n yizmulen, anda yal azmul ila assaɣ akked wayeḍ », « D aḥric anmetti n tmeslayt ».

Asiwel : D asemres n tutlayt s ɣur unterras, ɣur-s yal tarmudt ilan assaɣ akked tmeslayt teṭṭafar neɣ d ayla n tmeslayt.

         Saussure yerfed udem amatu urkid i yellan d udem anmetti d « tutlayt » akked wudem arurkid, imbeddel d « Asiwel » ; ɣur-s tameslayt : d tutlayt + Asiwel.

D tidett, Saussure yessemgared gar tutlayt akked usiwel, ɣur-s « tutlayt d tasuddut tanmettit »,  tamadwant, d tamatut, turkidt ; ma d asiwel d anterras, yettbeddil seg umdan ɣar wayeḍ, d Akmam... ¨qas akka yessemgared Saussure gar-asen, maca yettwali-tent -tnaktiwin-a-  ttemsemmadent deg waygar-asent imi yenna : « Asiwel yeskemmim tuddsa n tutlayt », yesseḍfer i wawal-a yenna daɣen : « S usemgired n usiwel ɣaf tutlayt, ad nefreq deg yiwet n tallit deg wayen yellan d interras ɣaf wayen yellan d anmetti »

X.Y

[2] Taher Laboot ; Théories linguistique, cours de système grammaticaux, 2010.

 


 

 

Publicité
Publicité
Commentaires
Publicité